ذائقه کودکان را به نمک عادت ندهيم
ذائقه کودکان را به نمک عادت ندهيم
ذائقه کودکان را به نمک عادت ندهيم
نويسنده:مهديه آقازماني
تأکيد دکتر برومند رئيس سابق انجمن نفرولوژي، دکتر پزشکيان عضو کميسيون بهداشت مجلس و دکتر کيمياگر متخصص تغذيه:
بعد از خواندن این مقاله نمکدان را بايد از کنار دست‌تان برداريد و دیگرسراغ غذاهاي شور نرويد. شايد کار سختي باشد، اما غير ممکن نيست. تغيير ذايقه مهم‌ترين و سخت‌ترين قدم براي کاهش مصرف نمک است. درست است که تغيير عادت‌هاي سنتي، خيلي زمان‌بر است و کار يک روز و دو روز نيست، اما اگر فقط کمي به خودتان سخت بگيريد، کمک شاياني به کاهش بيماري‌هاي قلبي‌عروقي، افزايش فشارخون، نارسايي کليه و... کرده‌ايد. آن چيزي که مسوولان متفق‌القول به آن اشاره داشتند، شکل‌گيري ذايقه کم‌نمک در دوران کودکي و آموزش و اطلاع‌رساني گسترده است. در اين گزارش نيز در ادامه مقالات گذشته به ارتباط نمک با انواع بيماري‌ها پرداخته‌ايم و راهکارهاي مسوولان براي کاهش مصرف نمک در بين خانواده‌ها را بررسي کرده‌ايم.
دکتر بهروز برومند، فوق‌تخصص کليه و رئيس سابق انجمن نفرولوژي، نمک را از اساسي‌ترين موادي ذکر مي‌کند که به همه پارامترهاي هموديناميک مانند گردش خون، ميزان خون و فشارخون مرتبط است.
«فيزيولوژي کليه و فعاليت آن حتي در ارتباط با سيستم ايمني متأثر از نمک است و در حقيقت نمک زباني است که کليه آن را مي‌فهمد و براساس آن کارش را زياد يا کم مي‌کند و بدن را با شرايط وفق مي‌دهد. در واقع کليه نقش اساسي در تنظيم ميزان نمک بدن بر عهده دارد.» دکتر برومند نمک را به چاقوي تيزي تشبيه مي‌کند که در عين حال که براي بريدن جسم سخت به کار مي‌رود و مفيد است ولي مي‌تواند دست را هم ببرد: «همان‌طور که بدن انسان نيازمند نمک است، افزايش مصرف نمک نيز بسيار زيانبار است. اگر مصرف زياد نمک به فشارخون بالا در فرد منجر شود، اين فشارخون بر کليه تاثير مي‌گذارد و باعث نارسايي کليه مي‌شود. در عين حال افرادي که فشارخون‌شان پايين است و يا به علت تعريق زياد، آب زيادي از دست دادند، مانند بيماراني که دچار اسهال شده‌اند و يا کساني که در حج هستند، بايد به ميزان لازم نمک مصرف کنند تا بدن‌شان به حالت عادي برگردد.» دکتر برومند توضيح مي‌دهد: «ميزان مصرف نمک در افراد بستگي به احتياج بدن آنها دارد. اگر کسي فشارخون بالا دارد و يا دچار ديابت است و همچنين فردي که خيز يا ادم دارد و دست و پايش ورم دارد و به تنگي نفس مبتلا است، نبايد نمک مصرف کند. حتي بعضي از افراد بنابر نوع بيماري‌شان شير هم که حاوي مقداري نمک است را نبايد مصرف کنند، بنابراين افراد بايد از ميزان نمک در موادغذايي مطلع باشند.» وي مهم‌ترين مساله در کاهش مصرف نمک را آموزش مي‌داند و مي‌گويد: «تغيير ذايقه در افراد بسيار مشکل است، بنابراين بايد کودکان را از ابتدا به خوردن غذاهاي کم‌نمک عادت بدهيم تا ذايقه آنها به همين صورت شکل بگيرد. علاوه بر آن اگر فردي سابقه خانوادگي فشارخون دارد، بايد فرزندان‌شان را به خوردن غذاهاي کم‌نمک عادت بدهد تا در آينده دچار فشارخون نشوند.» دکتر برومند تاکيد مي‌کند: «از آنجايي که ايراني‌ها ذايقه‌شان عادت به غذاهاي پرنمک دارد، بيشتر موادغذايي‌اي که مصرف مي‌کنيم، داراي مقدار قابل‌توجهي نمک است. در واقع نمي‌توان گفت يک ماده‌غذايي مطلقا نمک ندارد. حتي يک کاسه برنج بدون افزودن نمک به آن حدود 1500 ميلي‌گرم کلريدسديم يا 750 ميلي‌گرم نمک دارد. پس بايد از خوردن غذاهاي پرنمک مثل انواع چيپس و غذاهاي آماده پرهيز کنيم. همچنين غذاهايي مثل آش رشته به دليل وجود رشته در آن، بسيار حاوي نمک است. بايد گفت سيب‌زميني کمتر از برنج نمک دارد و اگر فردي نمي‌تواند برنج کم‌نمک بخورد، سيب‌زميني با گل‌پر و آب‌ليمو جايگزين مناسبي است و يا اگر خوردن خيار بدون نمک خيلي کار سختي است، مي‌توان به جاي آن گلابي خورد. بيماراني که ناراحتي قلبي دارند و کليه آنها سالم است، حتما نمک طبي مصرف کنند و يا به جاي غذاهاي گوشتي که نمک زيادي مي‌طلبد، غذاهاي گياهي استفاده کنند.»
دکتر پزشکيان يادآور مي‌شود: «در بسياري از جوامع توسعه‌‌يافته و پيشرفته، استانداردهايي براي صنايع غذايي تعريف شده به گونه‌اي که نمک استفاده شده در مواد غذايي نبايد از يک حدي بيشتر باشد. صنايع غذايي موظف به اجراي آن هستند، در غير اين صورت به آنها اجازه توليد داده نمي‌شود.» دکتر پزشکيان قدم اول براي کاهش مصرف نمک را اطلاع‌رساني عمومي ذکر مي‌کند و مي‌گويد: «بايد به‌‌طور مستمر اطلاع‌رساني و آموزش در جامعه انجام شود. رسانه‌ها به ويژه صدا و سيما نقش اساسي در آموزش مردم براي کاهش مصرف نمک دارند. همچنين در مدارس بايد به دانش‌آموزان در مورد خوردن غذاهاي کم‌نمک آموزش داد. علاوه بر آن خانواده‌ها نيازمند آموزش‌هاي ويژه‌اي براي کنترل ميزان نمک مصرفي هستند. رستوران‌ها و نانوايي‌ها و مراکز توزيع غذا بايد براي مصرف نمک در غذاها آموزش ببينند. دکتر پزشکيان ادامه مي‌دهد: «قدم بعدي براي کاهش مصرف نمک در جامعه نظارت بر صنايع غذايي است. بايد استانداردهايي براي صنايع غذايي تعريف کرد و حد مجاز مصرف نمک در آن ذکر شود. البته مسوولان بايد به طور مستمر بر صنايع غذايي نظارت داشته باشند تا اين استانداردها تا حد ممکن رعايت شود.»
دکتر کيمياگر حرف‌هايش را با توصيه به خانواده‌ها شروع مي‌کند: «مهم‌ترين اقدام در کاهش مصرف نمک اين است که ذايقه خود را به غذاهاي کم‌نمک عادت دهيد. مادر خانواده از ابتدا فرزندان‌اش را به خوردن غذاهاي پرنمک عادت ندهد و سعي کند، نمکدان را سر سفره نگذارد.» دکتر کيمياگر تغيير ذايقه را سخت ولي ممکن مي‌داند و مي‌گويد: «بايد تلنگري به افراد در مورد مصرف زياد نمک زده شود تا تصميم بگيرند نمک را کمتر استفاده کنند. چاشني‌هايي مثل آب‌ليمو و سرکه و سبزيجات معطر جايگزين‌هاي مناسبي براي نمک هستند.» وي به آمار بالاي فشارخون در کشور نيز اشاره مي‌کند و تاکيد دارد: «امروزه در دنيا نمک‌هايي ساخته شده است که 50 درصد آن سديم و 50 درصد آن پتاسيم است و در عين حال که طعم شوري دارد ولي 50 درصد ضررش کمتر است. اگر در کشور ما نيز از اين نمک‌ها استفاده شود، بسياري از مشکلات حل خواهد شد.» دکتر کيمياگر در پايان به خانواده‌ها توصيه مي‌کند: «از غذاهايي که کمتر فرآوري شده، استفاده کنيد و ميوه‌ها و سبزيجات زياد مصرف کنيد چون پتاسيم زيادي دارد و از مصرف موادغذايي پرنمک مثل آجيل‌ها پرهيز کنيد. همچنين سعي کنيد غذاهايي مثل بادمجان و ماهي را که هميشه پرنمک پخته مي‌شود را کمتر نمک بزنيد و در آخر سعي کنيد روزي 3 گرم، يعني هر روز حداکثر يک قاشق چاي‌خوري نمک بخوريد.»
منبع:www.salamat.com
/ج
بعد از خواندن این مقاله نمکدان را بايد از کنار دست‌تان برداريد و دیگرسراغ غذاهاي شور نرويد. شايد کار سختي باشد، اما غير ممکن نيست. تغيير ذايقه مهم‌ترين و سخت‌ترين قدم براي کاهش مصرف نمک است. درست است که تغيير عادت‌هاي سنتي، خيلي زمان‌بر است و کار يک روز و دو روز نيست، اما اگر فقط کمي به خودتان سخت بگيريد، کمک شاياني به کاهش بيماري‌هاي قلبي‌عروقي، افزايش فشارخون، نارسايي کليه و... کرده‌ايد. آن چيزي که مسوولان متفق‌القول به آن اشاره داشتند، شکل‌گيري ذايقه کم‌نمک در دوران کودکي و آموزش و اطلاع‌رساني گسترده است. در اين گزارش نيز در ادامه مقالات گذشته به ارتباط نمک با انواع بيماري‌ها پرداخته‌ايم و راهکارهاي مسوولان براي کاهش مصرف نمک در بين خانواده‌ها را بررسي کرده‌ايم.
دکتر بهروز برومند، فوق‌تخصص کليه و رئيس سابق انجمن نفرولوژي، نمک را از اساسي‌ترين موادي ذکر مي‌کند که به همه پارامترهاي هموديناميک مانند گردش خون، ميزان خون و فشارخون مرتبط است.
«فيزيولوژي کليه و فعاليت آن حتي در ارتباط با سيستم ايمني متأثر از نمک است و در حقيقت نمک زباني است که کليه آن را مي‌فهمد و براساس آن کارش را زياد يا کم مي‌کند و بدن را با شرايط وفق مي‌دهد. در واقع کليه نقش اساسي در تنظيم ميزان نمک بدن بر عهده دارد.» دکتر برومند نمک را به چاقوي تيزي تشبيه مي‌کند که در عين حال که براي بريدن جسم سخت به کار مي‌رود و مفيد است ولي مي‌تواند دست را هم ببرد: «همان‌طور که بدن انسان نيازمند نمک است، افزايش مصرف نمک نيز بسيار زيانبار است. اگر مصرف زياد نمک به فشارخون بالا در فرد منجر شود، اين فشارخون بر کليه تاثير مي‌گذارد و باعث نارسايي کليه مي‌شود. در عين حال افرادي که فشارخون‌شان پايين است و يا به علت تعريق زياد، آب زيادي از دست دادند، مانند بيماراني که دچار اسهال شده‌اند و يا کساني که در حج هستند، بايد به ميزان لازم نمک مصرف کنند تا بدن‌شان به حالت عادي برگردد.» دکتر برومند توضيح مي‌دهد: «ميزان مصرف نمک در افراد بستگي به احتياج بدن آنها دارد. اگر کسي فشارخون بالا دارد و يا دچار ديابت است و همچنين فردي که خيز يا ادم دارد و دست و پايش ورم دارد و به تنگي نفس مبتلا است، نبايد نمک مصرف کند. حتي بعضي از افراد بنابر نوع بيماري‌شان شير هم که حاوي مقداري نمک است را نبايد مصرف کنند، بنابراين افراد بايد از ميزان نمک در موادغذايي مطلع باشند.» وي مهم‌ترين مساله در کاهش مصرف نمک را آموزش مي‌داند و مي‌گويد: «تغيير ذايقه در افراد بسيار مشکل است، بنابراين بايد کودکان را از ابتدا به خوردن غذاهاي کم‌نمک عادت بدهيم تا ذايقه آنها به همين صورت شکل بگيرد. علاوه بر آن اگر فردي سابقه خانوادگي فشارخون دارد، بايد فرزندان‌شان را به خوردن غذاهاي کم‌نمک عادت بدهد تا در آينده دچار فشارخون نشوند.» دکتر برومند تاکيد مي‌کند: «از آنجايي که ايراني‌ها ذايقه‌شان عادت به غذاهاي پرنمک دارد، بيشتر موادغذايي‌اي که مصرف مي‌کنيم، داراي مقدار قابل‌توجهي نمک است. در واقع نمي‌توان گفت يک ماده‌غذايي مطلقا نمک ندارد. حتي يک کاسه برنج بدون افزودن نمک به آن حدود 1500 ميلي‌گرم کلريدسديم يا 750 ميلي‌گرم نمک دارد. پس بايد از خوردن غذاهاي پرنمک مثل انواع چيپس و غذاهاي آماده پرهيز کنيم. همچنين غذاهايي مثل آش رشته به دليل وجود رشته در آن، بسيار حاوي نمک است. بايد گفت سيب‌زميني کمتر از برنج نمک دارد و اگر فردي نمي‌تواند برنج کم‌نمک بخورد، سيب‌زميني با گل‌پر و آب‌ليمو جايگزين مناسبي است و يا اگر خوردن خيار بدون نمک خيلي کار سختي است، مي‌توان به جاي آن گلابي خورد. بيماراني که ناراحتي قلبي دارند و کليه آنها سالم است، حتما نمک طبي مصرف کنند و يا به جاي غذاهاي گوشتي که نمک زيادي مي‌طلبد، غذاهاي گياهي استفاده کنند.»
دکتر پزشکيان يادآور مي‌شود: «در بسياري از جوامع توسعه‌‌يافته و پيشرفته، استانداردهايي براي صنايع غذايي تعريف شده به گونه‌اي که نمک استفاده شده در مواد غذايي نبايد از يک حدي بيشتر باشد. صنايع غذايي موظف به اجراي آن هستند، در غير اين صورت به آنها اجازه توليد داده نمي‌شود.» دکتر پزشکيان قدم اول براي کاهش مصرف نمک را اطلاع‌رساني عمومي ذکر مي‌کند و مي‌گويد: «بايد به‌‌طور مستمر اطلاع‌رساني و آموزش در جامعه انجام شود. رسانه‌ها به ويژه صدا و سيما نقش اساسي در آموزش مردم براي کاهش مصرف نمک دارند. همچنين در مدارس بايد به دانش‌آموزان در مورد خوردن غذاهاي کم‌نمک آموزش داد. علاوه بر آن خانواده‌ها نيازمند آموزش‌هاي ويژه‌اي براي کنترل ميزان نمک مصرفي هستند. رستوران‌ها و نانوايي‌ها و مراکز توزيع غذا بايد براي مصرف نمک در غذاها آموزش ببينند. دکتر پزشکيان ادامه مي‌دهد: «قدم بعدي براي کاهش مصرف نمک در جامعه نظارت بر صنايع غذايي است. بايد استانداردهايي براي صنايع غذايي تعريف کرد و حد مجاز مصرف نمک در آن ذکر شود. البته مسوولان بايد به طور مستمر بر صنايع غذايي نظارت داشته باشند تا اين استانداردها تا حد ممکن رعايت شود.»
دکتر کيمياگر حرف‌هايش را با توصيه به خانواده‌ها شروع مي‌کند: «مهم‌ترين اقدام در کاهش مصرف نمک اين است که ذايقه خود را به غذاهاي کم‌نمک عادت دهيد. مادر خانواده از ابتدا فرزندان‌اش را به خوردن غذاهاي پرنمک عادت ندهد و سعي کند، نمکدان را سر سفره نگذارد.» دکتر کيمياگر تغيير ذايقه را سخت ولي ممکن مي‌داند و مي‌گويد: «بايد تلنگري به افراد در مورد مصرف زياد نمک زده شود تا تصميم بگيرند نمک را کمتر استفاده کنند. چاشني‌هايي مثل آب‌ليمو و سرکه و سبزيجات معطر جايگزين‌هاي مناسبي براي نمک هستند.» وي به آمار بالاي فشارخون در کشور نيز اشاره مي‌کند و تاکيد دارد: «امروزه در دنيا نمک‌هايي ساخته شده است که 50 درصد آن سديم و 50 درصد آن پتاسيم است و در عين حال که طعم شوري دارد ولي 50 درصد ضررش کمتر است. اگر در کشور ما نيز از اين نمک‌ها استفاده شود، بسياري از مشکلات حل خواهد شد.» دکتر کيمياگر در پايان به خانواده‌ها توصيه مي‌کند: «از غذاهايي که کمتر فرآوري شده، استفاده کنيد و ميوه‌ها و سبزيجات زياد مصرف کنيد چون پتاسيم زيادي دارد و از مصرف موادغذايي پرنمک مثل آجيل‌ها پرهيز کنيد. همچنين سعي کنيد غذاهايي مثل بادمجان و ماهي را که هميشه پرنمک پخته مي‌شود را کمتر نمک بزنيد و در آخر سعي کنيد روزي 3 گرم، يعني هر روز حداکثر يک قاشق چاي‌خوري نمک بخوريد.»
منبع:www.salamat.com
/ج
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}